با سپاس فراوان از جناب اقای دکتر منوچهر کیانی قشقایی

مهاجرت های ایل قشقایی و طایفه کشکولی بزرگ:

ایل بزرگ قشقایی در طول تاریخ خود شاهد مهاجرت های بزرگی بوده است.

به طور كلي اين نوع مهاجرت هاي بزرگ در درجه اول به خاطر  مسائل اقتصادي است

 كه در اثر پيش آمدهاي طبيعي مانند خشك سالي ٬ كه سبب قحطي هاي خانمان سوز  است كه عده زيادي از عشاير را از نعمت زندگی بی بهره  مي ساخته ، در نتيجه باعث شده  كه عده زيادي از افراد ايلات به شهرها و دهات اطراف مهاجرت نمايند.

عامل بعدی  ناشي از عوامل و فشارهاي سياسي است.  اين مهاجرت ها گاه جزيي و تدريجي و گاه دسته جمعي و گروهي انجام مي گردیده است.

 در زمان داراب خان٬پدر اسماعیل خان صولت الدوله٬ایل تقریبا 60هزار خانواده بوده است.ولي رفته رفته اين عده در اثر«عواملي چون قحطي و شيوع بيماريهاي واگیردار»  به مهاجرت پرداخته اند ، پنج هزار خانوار به ايل بختياري، پنج هزار خانوار به ايل خمسه ملحق شدند و چهار هزار خانوار هم ده نشين شدند.

عامل ديگري كه سبب مهاجرت بزرگ عشاير قشقايي در اوايل جنگ جهانی  اول گرديد اختلاف شديد بين كلانتران كه مستقيما زيان آن متوجه طبقات پايين عشايري گرديد، و بارها هر تيره اي مورد  غارت واقع شده و يك مهاجرت بزرگ به دهات و شهرها پديد آمد. قسمت اعظم مهاجرين از طايفه كشكولي بزرگ بودند. زيرا مركز اين اختلاف ها و كشمكش ها در طايفه كشكولي بزرگ قرار داشت. اين مهاجرت بزرگ مصادف با كلانتري ابوالفتح خان بود به همين جهت بين عشاير قشقايي به (سال ابوالفتح خاني) معروف است .

مناطق و محل هايي كه در آن موقع بيش از هر جا مهاجرت  می كردند، مناطقي بودند كه مركز عمليات اكتشاف و استخراج شركت نفت در آنها قرار داشت.

شركت نفت تحت عنوان شركت نفت انگليس و ايران تشكيل و احتياج مبرمي به نيروي كارگري داشت. مناطقي مانند مسجد سليمان ، لالي ، هفت گل ، آغاجاري و آبادان بيش از همه جا مورد توجه قرار گرفت و بسياري از قشقايي ها در اين نقاط به استخدام شركت نفت انگليس و ايران Anglo Iranian Oil Co. در آمدند.

لازم به ذكر است كه مهاجرين بيشتر از افراد و خانواده هاي طوايف قشقايي بودند كه مناطق قشقايي آنها نزديك به خوزستان قرار داشت مانند طوايف كشكولي بزرگ ، دره شوري .

قشلاق طايفه كشكولي بزرگ ٬از چنارشاهيجان و تنگ چوگان کازرون در بخش شرقي شروع شده و به طرف مغرب در حوالي بهبهان و دشتستان گناوه  ادامه مي يابد.

در غرب منطقه قشلاقي طايفه كشكولي بزرگ رودخانه زهره(زهره چای) جاري است كه به طور عمده آب شرب مردم عشاير و دام هاي آن از اين رودخانه و با چشمه هاي كه به اين رودخانه جاري است تامين مي شود . مراكز اصلي قشلاقي اين طايفه شامل : تنگ چوگان ، چنارشاهيجان ، بوشگان ديلمي ، ميلاتون ، برم سياه ، باباميز ، ميشان ، بيدكرز ،تل نقاره٬بند نظر٬بند اسد٬ شاه تسليم ، نزاع ، ماهور ، آرخ لو ، آب شيرين ، باباكلان ، چاه انجير ، قلي چوري و مناطقي است كه رودخانه زهره در آن جریان دارد. -

کشکولی بزرگ یکی از طوایف ایل که بیشترین نسبت فامیلی را با ایلخان قشقایی داشته اند.

حسین خان زند اولین کلانتر این طایفه که همراه سلسله ی زندیه به فارس امده و دخترش نازلی با جانی خان٬نخستین ایلخان قشقایی ازدواج کرده است. اصولا كشكولي ها از لحاظ شكل و شمايل و تناسب اندام و زيبايي و حسن قيافه در بين ديگر طوايف قشقايي شهرت دارند. در اين مورد روايتي كه در تاريخ وقايع عشايري فارس تاليف آقاي مظفر قهرماني ابيوردي درج شده است عينا نوشته مي شود:

جاني خان (نوه ی جانی اقا)ايلخان معروف قشقايي تصميم مي گيرد كه همسر ديگري اختيار نمايد، تقدير الهي بر وفق مراد او مي گردد و يك روز هنگام كوچ به ايل كشكولي برخورد مي نمايد ، قد و قامت رعنا و شكل زيباي دختري نظر او را جلب نموده مطبوع طبعش قرار مي گيرد. از نام و نشان او سوال مي گردد، چنين معرفي مي شود

نازلي بي بي دخترحسین خان زند٬ كلانتران كشكولي مي باشد . جاني خان براي خواستگاري اقدام و به مطلوب خود مي رسد.. با توجه به مطالب فوق خويشاوندي نزديكي بين كلانتران طايفه كشكولي و خانواده ايلخاني قشقايي وجود داشته است. داراب خان ايلخاني ، اسماعيل خان صولت الدوله ، ملك منصور خان قشقايي و اغلب نسل  داراب خان همسران خود را از بين طايفه كشكولي انتخاب كرده اند .

از دیگر روابط این طایفه با ایلخانی می توان می توان به موارد زیادی اشاره کرد٬مانند  1)فتح الله خان کشکولی از روسای ایل کشکولی با دختر خواهر اسماعیل خان ازدواج کرده و صاحب پسری به نام ایرج خان کشکولی شده است.پس می توان به این نتیجه رسید که ایرخان کشکولی عمه زاده ی خسروخان و ناصرخان قشقایی می باشد(فتح الله خان قشلاق را در روستای میشان ماهور میلاتون و ییلاق را در اطراف کازرون سپری می کرده است) .2)مادر فتح الله خان و همسر اسماعیل خان صولت الدوله خواهر بوده اند.(دختران ارغوان خان کشکولی)

. جنگ صولت الدوله بر عليه قشون انگليس (پليس جنوب) كه به اتفاق مجاهدين كازروني ( ناصر ديوان ) به وقوع پيوست برخي از كلانتران كشكولي (محمد علي خان كشكولي پسر دايي سردار عشاير) با جانب داري از قواي مخالف در مقابل صولت الدوله و مجاهدين قد علم نمود . اين اختلافات بيشتر به ضرر افراد عشاير طبقات پايين بود كه بارها مورد نهب و غارت قرار ميگرفتند.

در سالهای قبل از جنگ جهانی اول٬کلانتران و خوانین کشکولی از دولت انگلستان حمایت کرده و در دوران جنگ در قضیه ی مالیات جاده ی شیرازـبوشهر که بخشی از ان از کازرون محل قشلاق انها عبور می کرده٬از انگلیسی ها جانبداری کرده و به مخالفت جدی صولت الدوله منجر می شود.

پس از جنگ جهانی اول٬کشکولی ها مورد تنبیه ایلخانی در امده و قدرت کشکولی ها به شدت کاهش یافته و کشکولی ها به 2گروه تبدیل شده اند.(کشکولی بزرگ و کشکولی کوچک) اتفاقات نامطلوب طبيعي (قحطي و بيماري ) و اين اختلافات قومي و داخلي منجر به يك مهاجرت بزرگ در ايل قشقايي گرديد . چون اين اتفاقات در زمان كلانتري ابوالفتح خان كشكولي بوده است بين عشاير ايل قشقايي به سال ابوالفتح خاني معروف است. در سال 1901 ميلادي (1280 هجري شمسي ) دولت ايران به يك استراليايي (در اصل انگليسي) به نام ويليام دارسي امتياز اكتشاف و استخراج نفت را براي مدت 60 سال واگذار كرد.

و پس از آن شركت سهامي نفت انگليس و ايران Anglo Iranian Oil Co.  تشكيل گرديد ، سال تاسيس شركت (1909 ميلادي مطابق با 1288 هجري شمسي). پس از مطالعات معرفت الارضي در مناطق شمالي خوزستان يك رگه نفتي كشف شده و به منبع بزرگ نفتي برخورد نمودند. اين ميدان همان منبع تفتون مسجد سليمان مي باشد.

پس از اكتشاف آن يك لوله نفت به طول حدود 240 كيلومتر از ميدان تفتون تا جزيره آبادان احداث گرديد. در مراحل بعدي در جزيره آبادان يك پالايشگاه كه قادر به تصفيه مقادير فراوان نفت خام بود رفتند.

منظور اوليه از احداث اين پالايشگاه تهيه سوخت جهت كشتي ها و ماشين هاي جنگي متفقين بود كه در حال جنگ با ترك هاي عثماني بودند. البته در سال هاي بعد پالايشگاه آبادان توسعه يافت. و ضمنا به تدريج منابع نفتي در نقاط ديگر خوزستان كشف گرديد. توسعه منابع نفتي و پالايشگاه آبادان و احتياج مبرم به نيروي كار باعث گرديد كه عده زيادي از مهاجرين ايل قشقايي به استخدام شركت نفت در آيند. اين نكته قابل ذكر است كه توسعه مناطق نفتي در خوزستان مصادف با بروز قحطي و بيماريهاي خانمان سوز در فارس بوده است كه سبب مهاجرت بزرگ ايل قشقايي به اين مناطق شده است.

البته بيشتر عشاير مربوط به طوایف  كشكولي بزرگ ، دره شوري  كه قشلاق آنها نزديك به خوزستان بود به مناطق نفت خيز پناه بردند و به استخدام شركت نفت در آمدند

تقدير و هر آنچه نامش را بگذاريم باعث شده است كه در حدود يك قرن پيش طي سال هاي متوالي عده كثيري از افراد ايل قشقايي از طوايف مختلف مبادرت به مهاجرت از ايل نمايند.

1-    بروز قحطی و خشکسالی در فارس و بخصوص مناطق قشقایی نشین

2-  اختلافات شديد بين روساي ايل كه هر بار تیره ای از طایفه ها٬طعمه ی این خصومت ها و سرکشی ها می شده است.

3-  چون مركز اين اختلافات و كشمكشها  در طايفه  كشكولي بزرگ بوده است در نتيجه بخش اعظم مهاجرين از اين طايفه بوده اند. ضمنا ناحيه قشلاقي طايفه كشكولي نزديك به مناطق نفت خوزستان بوده است.

4-  اين مهاجرت مصادف با شروع فعاليت هاي اكتشافي و صنعتي نفت در خوزستان بوده است، شركت نفت نيز نياز مبرمي به نيروي كارگري داشته است.

کشکولی بزرگ

ییلاق کشکولی بزرگ در ابتدا٬شمال سمیرم و دیزجان سمیرم بوده است و بعدها با خریداری اراضی از لرهای ممسنی توسط کلانترها به همایجان٬کمهر٬اردکان٬کوه بنو٬و...تغییر می یابد.در حدود 40 تیره دارد.

تیره های طایفه کشکولی بزرگ:

1)اقاجری

2)بیگدلو

3)دیزجانی که خود شامل دیزجانی نوروزلو و دیزجانی شمخاللو می باشد.(قشلاق را در ماهور میلاتون٬روستاهای میشان ٬تل نقاره ٬گی داغ دشتستان و قشلاق های مربوطه و ییلاق را در کوه بنو و اردکان )

4)یادکورلو

5)قراچه

6)دده که ای

7)فرهادلو

8)چلنگر

9)اوریاد

10)جرکانی که خود شامل اولاد نظرلو و اولاد مهدلی(محمدعلی)میباشد.(قشلاق را در روستای قره کنار ماهور و گی داغ دشتستان و ییلاق را در قره چمن و خرک و ...)

11)بوگ

12)قاسمی

13)قره گزلو(قشلاق را در بیدکز ماهور و چاه گچی و ییلاق را در اردکان٬دالین )

14)آیوبلو

15)اولادمیرزایی(اکثرا در چنارشاهیجان ساکن می باشند)

16)کرونی

17)گشتاسب

18)قوری(امینی)

19)محمدصالحی(صالحونی)

20)احمد محمودی

21)آریقلی

22)اق قویونلو

23)اوخچولو

24)بوللو

25)بول وئردی

26)پیرمرادلی

27)چاربوناچا

28)گئجه لی

29)اردشیری

30)زنگنه

31)جامه بزرگی

32)علی عسکرلو

33)سلوک لو

34)طیبلو

35)کوروش(هم اکنون در روستای دهنو٬بخش خانه زنیان ساکن شده اند.)

36)حاج دوه لو

نظرات شما عزیزان:

فردین گشتاسب

ساعت22:48---2 دی 1393

[وب سایت]

سلام
فکر کنم تیره کمندی هم باشه

رضا اسفندیاری

ساعت11:10---27 آبان 1393

- [ایمیل]

با سلام صد سلام خدمت دوستان عزیز

امیدوارم از زندگی در این دنیا همیشه لذت شادی رو ببرید

امار طوایف که از طایفه کشکولی بزرگ نوشته اید کمی تکمیل نیست تیره ارخلو هم یکی از بزرگترین تیره های کشکولی بزرگ میباشد امیدوارم هنگام نوشتن مطالب کمی دقت و با احتساب جوانب کامل نوشته شود

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: